Warszawskie ulice

     
                                 

(źródło: www.warszawa.wyborcza.pl)

           Nazwy warszawskich ulic są ciekawym zagadnieniem. Ciągle zmieniają swoje znaczenie, które jest różnorodnie motywowane np. nazwy pamiątkowe, kulturowe, topograficzne. Do określenia ich zbiorowości posługujemy się takimi terminami jak urbonimia lub toponimia miejska. Kwiryna Handke zwraca uwagę, że pojęcie nazewnictwa miejskiego góruje nad resztą: ,,Przewaga terminu nazewnictwo miejskie nad pozostałymi wynika z faktu, że najlepiej oddaje związek z przedmiotem, do którego się odnosi, czyli z rozległym i niejednorodnym zbiorem nazw o określonym stopniu i rodzaju zróżnicowania genetycznego i funkcjonalnego¹.”

         Aby przybliżyć złożoność i bogactwo nazw warszawskich ulic poniżej przedstawiam kilka przykładów użycia:

Krucza (dzielnica: Śródmieście) – nazwa związana z działalnością człowieka;

Okazuje się, że nazwa ulicy, która została przeprowadzona XVIII wieku, wcale nie zapoczątkowały ptaki o czarnej piórach. Kruki z prawdziwą motywacją nazewnictwa drogi łączy...mowa potoczna. Otóż mianem kruka nazywano podmokły grunt, który przeszkadzał w dalszych pracach nad wydłużeniem deptaka do ul. Szpitalnej².  

(źródło: www.mapa.targeo.pl)

(źródło: www.fotoblog.gorgolewski.pl)

Ludwiki (dzielnica: Wola) – nazwa od nazw osobowych; 

Podstawą nazwy jest pamiątka po właścicielach lokali do wynajęcia/kupna. ,,Były to ,,Tanie Mieszkania im. Hipolita i Ludwiki małżonków Wawelbergów”, zbudowane w ostatnich latach XIX w. z inicjatywy zasłużonego warszawskiego bankiera i filantropa³”. W tej dzielnicy znajduje się również ulica Wawelberga⁴.

(źrodło: www.warszawskie-mozaiki.pl)

Elekcyjna (dzielnica: Wola) – nazwa od zdarzeń dziejowych; 

Motywacją dla nazwy ulicy jest upamiętnienie ważnych wydarzeń dla całego narodu polskiego. Chodzi o elekcję królów polskich w tej dzielnicy. Jednak nie od razu droga nosiła takie miano. Do 1919 roku była to Droga Królewska. Dopiero z czasem przemianowano ją na ulicę Elekcyjną. Do dzisiaj stoi na niej pomnik, który przypomina mieszkańcom Warszawy o pochodzeniu nazwy tej ulicy⁵. 

Dolna (dzielnica: Mokotów) – nazwa topograficzna;

Była to ,,dawna droga w wąwozie strumienia, biegnąca od traktu Puławskiego do ul. Czerniakowskiej, a od XVII w. – do Wilanowa⁶.” Nazwa ulicy związana jest z jej układem. Biegnie ona ze skarpy w dół aż do Wisły⁷.

(źródła: www.garnek.pl/www.mapa.targeo.pl)                                                        

Kaliska (dzielnica: Ochota) – nazwa związana z działalnością człowieka;

Była to droga, która dawnej łączyła Szosę Krakowską z jedną z dzielnic miasta. Później poprowadzono tam linię kolejową, która prowadziła do Kalisza, od którego wzięła się nazwa ulicy⁸. 

(źródła: www.warszawska.info/ www.pl.wikipedia.org)

Kredytowa (dzielnica: Śródmieście) – nazwa związana z działalnością człowieka; 

Nazwa ulicy pochodzi ,,od od gmachu Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego, zbudowanego w latach 1854-1858 u jej zbiegu z ul. Mazowiecką⁹. ”

(źródła: www.skyscrapercity.com/warszawa.wikia.com)

1 Cyt. Kwiryna Handke, Dzieje Warszawy nazwami pisane, Muzeum Historyczne m. st. Warszawy, Warszawa 2011, s.15.

2 Zob. Kwiryna Handke, Dzieje Warszawy nazwami pisane, Muzeum Historyczne m. st. Warszawy, Warszawa 2011, s. 159.

3 Cyt. Kwiryna Handke, Dzieje Warszawy nazwami pisane, Muzeum Historyczne m. st. Warszawy, Warszawa 2011, s. 161.

4 Tamże, s. 161.

5 Tamże, s. 144. 

6 Cyt. Kwiryna Handke, Dzieje Warszawy nazwami pisane, Muzeum Historyczne m. st. Warszawy, Warszawa 2011, s. 142.

7 Zob. Kwiryna Handke, Dzieje Warszawy nazwami pisane, Muzeum Historyczne m. st. Warszawy, Warszawa 2011, s. 142.

8 Tamże, s. 153.

9 Cyt. Kwiryna Handke, Dzieje Warszawy nazwami pisane, Muzeum Historyczne m. st. Warszawy, Warszawa 2011, s. 158.